Sigorta başlangıç yılına bağlı olarak değişen sosyal güvenlik sistemi, 1994, 2008 ve 2018 yıllarında işe başlayanlar için yeni erken emeklilik fırsatları oluşturuyor. 3600, 4500 ve 5.400 günlük prim üzerinden oluşturulan sistemlerle, bazı şartları sağlayan vatandaşlar erken yaşta emeklilik hakkı elde edebilecek. Yaş, prim günü ve sigortalılık süresi gibi kriterler dikkate alınarak hazırlanan bu düzenleme, milyonlarca sigortalı için farklı emeklilik yollarını mümkün kılıyor.
Sigorta yılına göre emeklilik şartları tekrar düzenleniyor
SGK düzenlemelerinde yapılan son değişikliklerle, sigorta başlangıç yılına göre emeklilik koşulları yeniden düzenleniyor. 1994, 2008 ve 2018 yıllarında işe giren sigortalılar için 3600, 4500 ve 5400 prim günü üzerinden kısmi emeklilik imkânı sağlanıyor. Emeklilik yaşı ve hizmet yılı birlikte değerlendirilerek oluşturulan bu modeller, daha kısa sürede emeklilik planı yapan vatandaşlara seçenekli sistemler sunuyor.
Farklı yıllar farklı sistemler
Türkiye’de SGK sistemi, ilk işe başlama yılına bağlı olarak değişiyor. 1994, 2008 ve 2018 gibi önemli tarihlerde çalışmaya başlayanlar için çeşitli prim günleriyle kısmi emeklilik fırsatları oluşturuluyor. Sosyal güvenlik düzeninde yer alan bu alternatif hesaplamalar, eksik prim günü bulunan ya da çalışma süresi sınırlı kalan sigortalılara yeni fırsatlar tanıyor.
94 yılı öncesinde 3600 günle erken emeklilik
9 Eylül 1999 tarihinden önce sigortalı olan kişiler, 15 yıl sigortalılık süresi ve 3.600 gün prim koşullarını tamamladığında kısmi emeklilik hakkı kazanabiliyor. Bayanlarda yaş sınırı elli, erkek sigortalılarda ise 55 olarak uygulanıyor. Kesintili çalışma geçmişi olanlar için bu formül cazip bir seçenek sağlıyor.
2008 yılında işe başlayanlara 4500 günle emeklilik yolu
2000 ve sonrası sigorta girişi yapılan sigortalılar için kısmi emeklilik şartları daha ağır. Bu kişiler, 4.500 gün prim ve 25 yıl çalışma ile emekliliğe hak kazanabiliyor. Kadınlarda yaş sınırı 58, erkekler 60 yaşında emekli olabiliyor. Bu sistem, düzenli prim ödeyen ancak uzun sigortalılık süresine ulaşmakta zorlanan vatandaşlara kolaylık tanıyor.
2018 sonrası girişlerde 5400 gün şartı
2008 sonrası sigortalı olanlar için en yüksek erken emeklilik şartları geçerli. Bu grupta yer alan kişiler için 5400 prim günü ve 25 yıl çalışma süresi gerekli. Kadın sigortalılar 58 yaşında, erkekler 60 yaşında emeklilik hakkı kazanabiliyor.
Engelli ve malulen emeklilik seçenekleri
Engelli çalışanlara özel emeklilik
En az yüzde 40 sağlık raporu bulunan çalışanlar, engelli indirimi hakkı ile yaşa takılmadan emekliliğe hak kazanabiliyor. Prim günü ve sigortalılık süresi, rapor yüzdesine bağlı olarak değişiyor:
– %40 ila %49 arası için 18 yıl ve 4.100 gün,
– %50 ila %59 arası için on altı yıl ve 3.700 gün,
– %60 üstü için on beş yıl ve 3960 gün gerekiyor.
Malulen emeklilikte sağlık raporu şart
İş gücünün büyük kısmını kaybeden çalışanlar, resmî rapor ile 1.800 gün prim temelinde malulen emekli olabiliyor. Bu uygulama, sadece çalışamayacak durumda olan kişiler için uygulanabilir. Emeklilikten sonra yeniden işe başlama durumunda emekli aylığı iptal ediliyor.
Engelli çocuğu olan annelere destek
Bakım yükü taşıyan kadın sigortalılar için özel bir avantajlı sistem devrede. Bu kadınların prim günlerine her yıl için %25 artış sağlanıyor. Aynı zamanda bu eklenen günler, emeklilik yaş hesabından düşülüyor. Böylece kadınlar avantajlı biçimde emekli olma hakkı kazanıyor.
Emeklilik stratejisi nasıl olmalı
-
Emeklilik planınızı, sigorta başlangıç tarihinize göre hesaplayın.
-
Eksik primlerinizi, doğum, askerlik veya yurtdışı borçlanmasıyla doldurun.
-
Engel durumunuz varsa, malulen emeklilik gibi özel hakları inceleyin.
-
Çocuğunuz engelliyse, ek prim avantajlarından yararlanarak emeklilik sürenizi öne çekebilirsiniz.